قیم شخصی است که از طرف مقامات صالح قضایی در موارد فقدان ولی خاص(اعم از ولی قهری [پدر و جد پدری] یا وصی منصوب از طرف آنها) برای اداره اموال محجور تعیین می شود.
دادگاه می تواند ناظری را نیز برای قیم منصوب کند.(ماده ۱۱۲۲ق.م)
موارد نصب قیم(ماده ۱۲۱۸ق.م)
– در مورد صغاری که ولی خاص ندارند.
– در مورد مجانین و اشخاص غیررشیدی که جنون یا عدم رشد آنها متصل به زمان صغر بوده و ولی خاص نداشته باشد.
– برای مجانین و اشخاص غیر رشید که جنون یا عدم رشد آنها متصل به زمان صغر نباشد.
اشخاص اصلح جهت انتصاب به سمت قیمومت:
طبق ماده ۱۲۳۳ قانون مدنی نصب بستگان محجور به عنوان قیم او اولویت دارد.
نصب پدر به عنوان قیم زمانی است که شخص پس از رسیدن به بلوغ و رشد سفیه یا مجنون شود و از تحت ولایت پدرخارج شده باشد.
نصب مادر تا زمانی که ازدواج نکرده به عنوان قیم هم برای فرزندان صغیرش و هم برای فرزندان سفیه و مجنون وی ممکن است.
برای زنی که به سبب جنون محجور شده ، شوهرش نسبت به بقیه اولویت دارد.
اشخاصی که انتصاب آنها به عنوان قیمومیت ممنوع است:
– افراد تحت قیمومت و ولایت
– مجرمینی که به سبب ارتکاب جرایمی چون: سرقت، خیانت درامانت، کلاهبرداری، اختلاس، هتک ناموس یا منافیات عفت، جنحه نسبت به اطفال یا ورشکستگی به تقصیر، محکومیت قطعی یافته اند.
– تاجرانی که حکم ورشکستگی آنها صادر اما هنوز عملیات تصفیه آنها تمام نشده است.
– مجانین واشخاص غیررشید که جنون و عدم رشد آنها متصل به زمان صغر نباشد.
زمان نصب قیم:
طبق ماده ۶۵ قانون امور حسبی بعدا زقطعی شدن حکم حجر و گذشتن مهلت تجدیدنظرخواهی یا صدور حکم تجدیدنظر به حجر، اقدام به تعیین قیم می شود